Y Gymdeithas Ddeintyddol

Eleni mae’r Gymdeithas Ddeintyddol yn dathlu ei phen-blwydd yn ugain oed. Sefydlwyd y Gymdeithas ym 1991 ar ôl cylchlythyru nifer o ddeintyddion yng Ngwynedd a Chlwyd. Ym mis Hydref 1991, cynhaliwyd cyfarfod yn Llandudno pryd yr enwebwyd y Bnr T. Arfon Williams, Swyddog Deintyddol y Swyddfa Gymreig, yn Gadeirydd. Penderfynwyd mai prif ddiben y Gymdeithas fyddai hybu trafodaeth ar ddeintyddiaeth yn yr iaith Gymraeg. Yn y cyfarfod nesaf, a gynhaliwyd ym mis Ionawr 1992, gwahoddwyd Dr Bruce Griffiths i drafod ‘Geirfa a Thermau Deintyddol’. Cafwyd trafodaeth frwd a phwyswyd ar gyngor a phrofiad y geiriadurwr. Ym mis Mai 1992, cynhaliwyd Cynhadledd Flynyddol gyntaf y Gymdeithas yng Ngwesty Penbontbren, Glynarthen, a braf oedd clywed rhai o’r termau deintyddol yn cael eu defnyddio’n naturiol a llithrig.

Yng nghyfarfod blynyddol cyntaf y Gymdeithas, mabwysiadwyd cyfansoddiad drafft, a chyhoeddwyd rhaglen ar gyfer y flwyddyn academaidd. Roedd Cyfarwyddwr Addysg Ôl-Raddedig Cymru yn cydnabod cymhwyster darlithoedd er mwyn gallu hawlio lwfans addysgol gan ymarferyddion cyffredinol. Penderfynwyd cynnal Cynhadledd yn flynyddol, gan gyfarfod ym 1993 yng Nglynarthen eto. Ar y dechrau, tanysgrifiadau’r aelodau a nawdd gan gwmnïau masnachol oedd yn ariannu’r Gymdeithas ac fe dderbyniwyd nawdd gan y B.D.A. hefyd.

Dyma restr o leoliadau’r Cynadleddau dros y blynyddoedd ynghyd ag enwau’r siaradwyr gwadd ar yr achlysuron hynny.

1994 Seiont Manor: Dafydd Wigley
1995 Seiont Manor
1996 Abertawe
1997 Caer: Cyd-Gynhadledd y Gymdeithas Feddygol a’r Gymdeithas Ddeintyddol
1998 Caerdydd
1999 Aberystwyth, pryd y cafwyd darlith er cof am T. Arfon Williams gan y Prifardd Emyr Lewis ar y testun ‘Gwaith Arfon’. Yn dilyn hyn, penderfynwyd cyflwyno ‘Darlith T. Arfon Williams’ bob blwyddyn.
2000 Portmeirion: Gwyn Erfyl, ar y testun ‘Y Gair’.
Yn y gynhadledd hon, roedd ymwelydd arbennig, sef Olva Odlum, yn cyflwyno sgwrs ar ‘Deintydd yr Esgimo’.
Am y tro cyntaf, cyflwynwyd ‘Tlws y Llywydd’ gan weddw’r cyn-lywydd T. Arfon Williams, Einir Wynn Williams, i lywydd newydd y Gymdeithas, sef y Bnr Francis Humphreys-Jones.
2001 Caerdydd: Dr John Davies
Dyma’r ddegfed gynhadledd ac ar yr achlysur hwn y codwyd y syniad o gynhyrchu ‘Geirfa Deintyddiaeth’, gyda chydweithrediad Dr J. Elwyn Hughes a Dr Ieuan Parri.
2002 St David’s Park, Ewloe: Dr Aled Lloyd Davies
2003 Caerdydd: Donald Treharne, ar y testun ‘Llestri Llanelli’
2004 Llandudno: Dr Bruce Griffiths, ar y testun ‘Llên Gwerin Heddiw’
2005 Caerdydd: Dr J. Elwyn Hughes ar y testun ‘Pytiau difyr yn hanes Caradog Pritchard’.
Yn y Gynhadledd hon y lansiwyd cyfrol arloesol, un a oedd yn torri tir newydd yn y Gymraeg, sef Geiriadur Deintyddiaeth, a olygwyd gan Dr J. Elwyn Hughes.
2006 Portmeirion: Y Parch Huw Jones, ar y testun ‘Hiwmor’
2007 Caerdydd: Yr Athro Hywel Teifi Edwards.
2008 Caerdydd: Y Prifardd Mererid Hopwood
2009 Caerdydd: Yr Athro Glyn O. Phillips
2010 Seiont Manor: Yr Arglwydd Dafydd Elis Thomas
2011 Park Plaza Hotel, Caerdydd. Meri Huws, Darpar-Gomisynydd Iaith Cymru
2012

Gwesty St George, Llandudno. Parchedig Emlyn Richards

 2013

Gwesty Park Plaza, Caerdydd. Bethan Gwanas

 2014  Gwesty Llety Parc, Aberystwyth. Mr Lyn Ebenezer
 2015  Gwesty'r Hilton, Caerdydd. Mr Geraint Talfan Davies
 2016  Gwesty'r Hilton, Caerdydd. Mr Huw Edwrads o'r BBC.

Y Gymdeithas Ddeintyddol

Galeri
1994 Seiont Manor 1995 Seiont Manor 1996 Abertawe 1998 Caerdydd 2000 Portmeirion 2000 Portmeirion.  Dr Quentin Jones a Dr Olva Odlum o Brifysgol Manitoba, Canada 2005 Caerdydd 2005 Caerdydd. Dr J Elwyn Hughes a Dr Ieuan Parri 2008 Lowri James a Louise Davies 2009 Caerdydd. Dr Glyn O Phillips a Dr Rhys Davies 2009 Caerdydd 2010 Seiont Manor. Yr Arglwydd Dafydd Eils Thomas ynghyd â Dr Lynda Thomas, Cadeirydd Darlith Goffa T. Arfon Wiliams 2010 Yr Arglwydd Dafydd Elis Thomas gydag Einir (gweddw T. Arfon Williams) ynghyd â dau o’u plant, Iestyn a Llinos. Owain yw’r mab arall nad yw yn y llun. 2010 Seiont Manor 2010 Ellen Evans a Rhian Paul Y Gynhadledd 2012 - Gwesty St George, Llandudno Y Gynhadledd 2012 - Gwesty St George, Llandudno Y Gynhadledd 2012 - Gwesty St George, Llandudno Y Gynhadledd 2012 - Gwesty St George, Llandudno Y Gynhadledd 2012 - Gwesty St George, Llandudno Y Gynhadledd 2012 - Gwesty St George, Llandudno Y Gynhadledd 2012 - Gwesty St George, Llandudno Y Gynhadledd 2012 - Gwesty St George, Llandudno

© 2013 Y Gymdeithas Ddeintyddol